Ναι ή όχι στον γάμο ομοφύλων;
Αυτή η εβδομάδα είχε απ' όλα: δύο γάμους ομοφύλων, έναν διωκόμενο δήμαρχο, παρεμβάσεις εισαγγελέων και πολιτικών, καθώς και τον διχασμό του νομικού κόσμου στην προσπάθεια ερμηνείας ενός νόμου που «ούτε προβλέπει ούτε απαγορεύει». Ομολογουμένως, η εξέλιξη της υπόθεσης ανέδειξε ένα κοινωνικό αίτημα που βρισκόταν υπό εκκόλαψη στους κόλπους του «10% της κοινωνίας» και άνοιξε έναν δημόσιο διάλογο στον οποίο καλούνται να πάρουν θέση όλοι. Ο Αστικός Κώδικας και το Σύνταγμα επιτρέπουν την τέλεση γάμων μεταξύ ομοφύλων; Αν όχι, μήπως χρειαζόμαστε νέο νόμο; Και αν δεν χρειαζόμαστε, μήπως αυτοί οι άνθρωποι στερούνται ένα δικαίωμα που είναι αυτονόητο για όλους τους υπολοίπους; Την επόμενη εβδομάδα το ζήτημα θα απασχολήσει και τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο καθώς στους κόλπους της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος επικρατεί αναβρασμός. Μάλιστα, ήδη ορισμένοι μητροπολίτες έχουν εκδηλώσει την αντίθεσή τους στους γάμους της Τήλου.
Η Τήλος δεν διαθέτει καν Εφορία, Πολεοδομία ή αεροδρόμιο, φαίνεται όμως ότι θα περάσει στην ιστορία ως το «λίκνο» των πρώτων γάμων μεταξύ ομοφύλων της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Οι δύο γάμοι που τελέστηκαν εκεί - ένας μεταξύ γυναικών και ένας μεταξύ ανδρών -, είτε ακυρωθούν είτε όχι από διοικητικό δικαστήριο, αποτελούν πια μια κρίσιμη καμπή τόσο στην ανάδειξη του ζητήματος της νομικής κατοχύρωσης της συμβίωσης ομοφύλων όσο και στον γενικότερο προβληματισμό για την ισχύουσα σχετική νομοθεσία. Το συμπέρασμα που συμμερίζονται οι περισσότεροι ειδικοί είναι ότι οι γάμοι θα ακυρωθούν για να... δικαιωθούν από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου.
Ο δήμαρχος Τήλου κ. Τ. Αλιφέρης - πέτρα του σκανδάλου για ορισμένους και γενναίος δημοκράτης για άλλους - υπερασπίζεται τις επιλογές του και δεν βρίσκει τίποτε αξιόποινο σε αυτές. «Πιστεύω ότι η παράβαση καθήκοντος θα ήταν να μην τελούσα τον γάμο» σημειώνει μιλώντας στο «Βήμα» και προσθέτει: «Από την ώρα που δεν το απαγορεύει κανένας νόμος δεν υφίσταται παράβαση καθήκοντος».
Σχολιάζοντας την παρέμβαση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Γ. Σανιδά υποστηρίζει ότι «για να έχουν υψηλό βαθμό σοβαρότητας αυτές οι παρεμβάσεις θα πρέπει να συνοδεύονται από τον νόμο και το άρθρο που υπαγορεύει την αξιόποινη πράξη» και επισημαίνει ότι «αυτά δεν είναι σοβαρές κουβέντες». Ο κ. Αλειφέρης υποστηρίζει ότι για να δεχθεί το επιχείρημα περί νομικού κενού η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση. «Ξέρουν όμως ότι είναι μονόδρομος, θα περάσει από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια, δεν το γλιτώνει» τονίζει χαρακτηριστικά. Σε ό,τι αφορά μια ενδεχόμενη καταδίκη του σημειώνει ότι την αποκλείει καθώς «ούτε μια στιγμή» δεν έκανε κάποια τέτοια σκέψη.
Σύμφωνα με τον δήμαρχο της Τήλου, «το άνοιγμα της συζήτησης φέρνει νέα δεδομένα». Ακόμη επισημαίνει ότι «αυτό που συνδέει τον πολιτικό με τον θρησκευτικό γάμο είναι απλά η φόρτιση της λέξης», ενώ εξηγεί ότι «ο γάμος είναι απλά μια διοικητική πράξη» και ότι, αν ενδεχομένως εξέλιπαν οι φανατικοί, τα πράγματα θα ήταν πολύ απλούστερα.
Ο κ. Αλιφέρης δηλώνει ότι οι γάμοι που ετέλεσε «δίνουν ένα πλεονέκτημα» στη χώρα μας καθώς διαθέτουμε πια «μια απάντηση σε όσους μας κατηγορούν ότι δεν στηρίζουμε τα δικαιώματα του ανθρώπου». «Αυτές τις ημέρες που κυκλοφορούσα στη Ρόδο υπήρχαν αφίσες για το θέμα και πολλοί τουρίστες μου έδιναν συγχαρητήρια» αναφέρει, συμπεραίνοντας ότι «αυτή η δραστηριότητα μας έδωσε ένα ανθρώπινο πρόσωπο».
Η επανάσταση του Θαπατέρο
* Στην Ισπανία
έχουν τελεστεί περίπου 1.300 γάμοι ομόφυλων ζευγαριών
Ομοφυλόφιλοι πανηγυρίζουν στην Ισπανία μετά την επικύρωση από το Κοινοβούλιο της δυνατότητας νόμιμης
συμβίωσης
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το Σώμα του Κογκρέσου εγκρίνει επί της αρχής την κυβερνητική πρόταση...». Τα θυελλώδη χειροκροτήματα, οι επευφημίες και οι ζητωκραυγές δεν αφήνουν τον πρόεδρο της ισπανικής Βουλής κ. Μανουέλ Μαρίν να ολοκληρώσει τη φράση του, το απόγευμα της 21ης Απριλίου 2005. Ο ασφυκτικά γεμάτος εξώστης του Κοινοβουλίου σείεται ολόκληρος. Ο πρωθυπουργός κ. Χοσέ Λουίς Θαπατέρο μειδιά ελαφρώς, χειροκροτώντας και αυτός. Το πρώτο βήμα στη νομική κατοχύρωση του πολιτικού γάμου για τα ομόφυλα ζευγάρια έχει ολοκληρωθεί.
Ο νέος αστικός κώδικας της Ισπανίας κατοχυρώνει στους ομοφυλοφίλους της χώρας τα ίδια οικογενειακά και κληρονομικά δικαιώματα, καθώς και δικαίωμα υιοθεσίας. Ωστόσο, την επαύριο της ψηφοφορίας, η ισπανική Καθολική Εκκλησία εξαπολύει σφοδρή επίθεση και η Σύνοδος των Επισκόπων ζητεί την καταδίκη των διατάξεων τόσο από τη Γερουσία όσο και από την κοινωνία.
Η πλειοψηφία της Γερουσίας, που πρόσκειται στο Λαϊκό Κόμμα, αποδοκιμάζει το νομοσχέδιο αλλά δεν έχει την αρμοδιότητα να «μπλοκάρει» τη νομοθετική διαδικασία. Η Εκκλησία ηττάται κατά κράτος. Στις δημοσκοπήσεις της εποχής η πλειονότητα των Ισπανών αναγνωρίζει την αναγκαιότητα νομικής κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των ομόφυλων ζευγαριών, ενώ αποδοκιμάζει την Εκκλησία, θεωρώντας ότι, με τη στάση της, «απομακρύνεται από την κοινωνία και τα προβλήματά της».
Στις 16 Ιουνίου οι ρωμαιοκαθολικοί επίσκοποι πρωτοστατούν σε συλλαλητήριο στη Μαδρίτη, το οποίο συγκεντρώνει μισό εκατομμύριο Ισπανούς με τη διακριτική υποστήριξη και της αντιπολίτευσης και των τοπικών δημοτικών αρχών. Στις 30 Ιουνίου, όμως, ο νέος κώδικας επικυρώνεται εκ νέου από τη Βουλή και εκατοντάδες ομοφυλόφιλοι και υποστηρικτές τους διασκεδάζουν μέχρι πρωίας στην Τσουέκα, στο - κατά τους συντηρητικούς - «γκέτο ελευθεριότητας και επαίσχυντων σεξουαλικών ηθών». Στην Ισπανία, επί του παρόντος, έχουν τελεστεί περίπου 1.300 γάμοι ομόφυλων ζευγαριών.
----------------------------------------------------------------------
Ευάγγελος Μάλλιος
(διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου,
δικηγόρος)
"Σύμφωνο συμβίωσης"
Κατ' αρχάς το γεγονός ότι στην Ελλάδα γάμος τελείται «παραδοσιακά» μεταξύ ατόμων διαφορετικού φύλου δεν το μετατρέπει - άνευ άλλου - και σε θεσμό που θα πρέπει να παραμένει ως έχει εις το διηνεκές. Ούτε βέβαια και το επιχείρημα της δήθεν προσβολής της «ιερότητας» του γάμου είναι ορθό, αφού αγνοεί παντελώς την εγκαθίδρυση του πολιτικού τύπου γάμου ως ανεξάρτητου και ισότιμου συστατικού τύπου με τον θρησκευτικό (Ν. 1250/1982). Εν τέλει εσφαλμένη είναι και η άποψη που συνδέει τον γάμο με τη δυνατότητα εκ μέρους του ζευγαριού απόκτησης τέκνων, αφού πρόκειται για δύο διακριτά δικαιώματα: το αντίθετο δεν θα ελάμβανε καθόλου υπόψη το γεγονός ότι μπορούν να συνάψουν έγκυρο γάμο ζευγάρια ανεξάρτητα από τη βιολογική δυνατότητά τους ή και την επιθυμία τους να τεκνοποιήσουν. Συμπερασματικά, αποτελεί θεμελιώδες και αναφαίρετο δικαίωμα του καθενός να μπορεί - ανεξαρτήτως του σεξουαλικού προσανατολισμού του - να διαμορφώσει αυτόνομα τη ζωή του, να επιλέξει ανεπηρέαστα τον (τη) σύντροφό του και να αποφασίζει ελεύθερα αν, πότε και με ποιον (ποια) θα παντρευτεί.
Τι δυνατότητες έχει η πολιτεία: αφενός μεν μπορεί, ακολουθώντας τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και τα κελεύσματα του ευρωπαϊκού δικαίου περί εξάλειψης των διακρίσεων, να προβλέψει ρητά τη δυνατότητα τέλεσης γάμου από ομόφυλα ζευγάρια ή έστω να προωθήσει ένα «σύμφωνο συμβίωσης» χωρίς να τα εξαιρεί. Από την άλλη, μπορεί να συνεχίσει να οπισθοδρομεί, να προαναγγέλλει ποινικές διώξεις και κάτω από το φόβητρο της αντίδρασης της Εκκλησίας και της μικροπολιτικής ψηφοθηρίας να αρνείται να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα.
----------------------------------------------------------------------
Εφη Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη
(καθηγήτρια Αστικού Δικαίου στο ΑΠΘ)
"Η πολιτεία οφείλει ρύθμιση"
Σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο, δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα τέλεσης γάμου μεταξύ ομοφύλων. Ωστόσο, κι εγώ είμαι της γνώμης ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να ζητούν από την πολιτεία να κατοχυρώνει νομικά τις ιδιαίτερες προσωπικές τους σχέσεις. Με άλλα λόγια, η πολιτεία οφείλει να προβλέψει μια νομοθετική ρύθμιση που να κατοχυρώνει αυτές τις σχέσεις.
----------------------------------------------------------------------
'Ανθιμος
(Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης)
"Εφριξε ο τόπος"
Το γεγονός του «γάμου» στην Τήλο δύο ομόφυλων ζευγαριών αποτελεί έσχατη πράξη παραβίασης της διδασκαλίας του Ευαγγελίου αλλά και της ιατροδικαστικής ορολογίας που καταγράφει την ομοφυλοφιλία ως διαστροφή της φυσικής καταστάσεως του ανθρώπου. Το γεγονός επίσης ότι ευρέθη δήμαρχος, παρά την έλλειψη νομικού πλαισίου, να προχωρήσει στην τέλεση του γάμου καταθλίβει τη συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης, ενώ μόνο σε πολιτικά κίνητρα μπορεί να αποδοθεί η πράξη του αυτή. Το γενικό αίσθημα των Ελλήνων έπειτα από αυτή την εξέλιξη ήταν ότι «έφριξε ο τόπος». Μπορεί μεν στο εξωτερικό να υπάρχουν πέντε χώρες (Βέλγιο, Ισπανία, Ολλανδία, Καναδάς και Νότια Αφρική) που έχουν αναγνωρίσει τον πολιτικό γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά όλες οι υπόλοιπες χώρες δεν έχουν νομοθετήσει σχετικά και ανάμεσά τους οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Ακόμη και αν θα μπορούσε να δικαιολογηθεί μια μιμητική στάση από πλευράς της ελληνικής πολιτείας, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε αυτό να δικαιολογηθεί από την άποψη της χριστιανικής διδασκαλίας. Κατά τα λοιπά, ήδη από τις προηγούμενες συνεδριάσεις και στα σχετικά ανακοινωθέντα της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου έχει καταγραφεί η άποψη της Εκκλησίας για το σύμφωνο ελεύθερης συμβιώσεως, που αποτελεί προϋπόθεση διάλυσης της οικογένειας και θέτει τις βάσεις για τον εκμαυλισμό της κοινωνίας. Ο,τι και αν κάνει η πολιτεία, είναι διακηρυγμένες οι πεποιθήσεις της Εκκλησίας και θεωρώ ότι και στην επόμενη συνεδρίαση η πλειοψηφία της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου θα σταθεί αντίθετη με το ενδεχόμενο του πολιτικού γάμου για τους ομοφυλοφίλους. Θα ήθελα επίσης να σημειώσω ότι όλοι αυτοί που είτε επιλέξουν στο μέλλον το σύμφωνο συμβιώσεως είτε ήδη έχουν ως ετερόφυλα ζευγάρια πραγματοποιήσει πολιτικό γάμο μπορούν όποτε θέλουν να μετανοήσουν και να επανέλθουν στους κόλπους της Εκκλησίας, στη συγγνώμη και στη συγχώρεση, όπως και η παραβολή του Ασώτου Υιού μάς διδάσκει.
----------------------------------------------------------------------
Θεοφανώ Παπαζήση
(αναπληρώτρια καθηγήτρια Αστικού Δικαίου στο ΑΠΘ)
"Η πράξη δεν είναι αντισυνταγματική"
Θα έπρεπε για τη διευκόλυνση όλων να είχε γίνει μια νομοθετική πρόβλεψη και, αν το νομοσχέδιο για το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης συμπεριελάμβανε και τους ομοφύλους, πολλά στόματα θα είχαν κλείσει, αυτό όμως δεν έγινε. Το θέμα είναι ότι δεν μπορούμε να εμμένουμε στην ερμηνεία της εποχής που θεσπίστηκε ο νόμος γιατί από τότε ως σήμερα έχουν αλλάξει πολλά πράγματα.
Στον ελληνικό νόμο δεν υπάρχει διαφορά φύλου, αυτό όμως από μόνο του δεν είναι αρκετό. Η άποψή μου είναι ότι, όταν το Ευρωκοινοβούλιο απαιτεί αλλαγή των κανόνων ερμηνείας, δεν μπορούμε εμείς σε ένα κείμενο το οποίο δεν αναφέρεται στη διαφορά του φύλου να εμμένουμε στη διαφορά.
Η πράξη του δημάρχου δεν είναι αντισυνταγματική διότι το Σύνταγμα προστατεύει την οικογένεια, ενώ δεν λέει τι οικογένεια είναι. Παλιά υπήρχαν οι ίδιες αντιρρήσεις και για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Σκεφθείτε να σας έλεγα ότι το Σύνταγμα προστατεύει μόνο την οικογένεια αλλά όχι τη μάνα με το παιδί της.
Εφόσον ο νόμος δίνει το δικαίωμα στον δήμαρχο να κάνει πολιτικό γάμο, δεν νοείται παράβαση καθήκοντος. Για ποιον λόγο να μην το κάνει; Αν τυχόν καταδικαστεί, θα προσφύγει στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, θα γίνουμε ρεζίλι και θα πληρώσουμε πρόστιμα. Ο νομοθέτης θα έπρεπε εν όψει όλων αυτών να είχε εκδώσει μια ερμηνευτική διάταξη.
ΑΧ. ΧΕΚΙΜΟΓΛΟΥ - Ι. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ
Πηγή : Το ΒΗΜΑ, 08/06/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου