Ταυτότητα φύλου, διεμφυλικότητα και θέματα υγείας

    Ελλάδα - Κύπρος: Kυριακή, 11 Nοεμβρίου 2012 | 16:20

Η ομιλία του ΣΥΔ στο Διεθνές Συνέδριο στην Κύπρο που διοργάνωσε η accept – ΛΟΑΤ Κύπρου και ο σύλλογος Queer Cyprus το διήμερο 13 & 14 Οκτωβρίου 2012 με θέμα:
«Προς την Συμπερίληψη: Υγεία, Παιδεία και η ΛΟΑΤ κοινότητα».

Ταυτότητα φύλου, διεμφυλικότητα & θέματα υγείας

της Μαρίνας Γαλανού


Ευχαριστούμε τους διοργανωτές αυτού του συνεδρίου για την πρόσκληση και για την ευκαιρία που μας δίνεται να αναπτύξουμε κατά τη διάρκεια αυτού του εργαστηρίου, τις οπτικές και προκλήσεις σε σχέση με την ταυτότητα φύλου και τη διεμφυλικότητα ως προς τα θέματα υγείας.

Από τη δική μου μεριά θα αναφερθώ στο θέμα σε σχέση με την πρακτική στην Ελλάδα, το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και καταλήγοντας στην διατύπωση προτάσεων που μπορούν να υιοθετηθούν στα πλαίσια της σύγχρονης πραγματικότητας.

Ως εισαγωγή επιτρέψτε μου να μιλήσω λιγάκι για την έννοια της ταυτότητας φύλου, σύμφωνα με την οπτική του πρώην Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης Τόμας Χάμμαρμπεργκ.

Ταυτότητα Φύλου

Η ταυτότητα φύλου είναι μία από τις πλέον θεμελιώδεις διαστάσεις της προσωπικότητας. Το φύλο ενός ατόμου συνήθως καθορίζεται στην γέννηση και αποτελεί ένα κοινωνικό και νομικό γεγονός από εκεί και πέρα (αυτό αξίζει να το τονίσουμε καθώς αυτό το σημείο το θεωρώ καίριο ως προς το θέμα της δυνατότητας αλλαγής των εγγράφων: δηλαδή το γεγονός ότι το φύλο αποκτά νομική υπόσταση σ' αυτό το σημείο και ως εκ τούτου ως νομικό γεγονός πρέπει να υπάρχει –αν και εφόσον είναι επιθυμητό από το άτομο για την προστασία της ιδιωτικότητάς του- η δυνατότητα αναθεώρησής του ως νομικό γεγονός). Παρ' όλα αυτά, ένας αριθμός ανθρώπων βιώνει προβλήματα, λόγω του φύλου με το οποίο καταγράφεται και θα το χαρακτηρίζει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Αυτό ισχύει και για τα μεσοφυλικά (ίντερσεξ) άτομα, στα οποία συνυπάρχουν ταυτόχρονα τόσο αντρικά όσο και γυναικεία ανατομικά ή λειτουργικά χαρακτηριστικά. Για άλλους/άλλες το πρόβλημα προκύπτει λόγω της έμφυτης αίσθησης ότι το σώμα τους δεν είναι σύμμορφο με το γενετήσιο φύλο τους. Αυτά τα άτομα αναφέρονται ως διεμφυλικά (transgender).

Παρ' ότι ο αριθμός των διεμφυλικών ατόμων είναι μικρός, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η κοινότητα των διεμφυλικών είναι πολυποίκιλη. Συμπεριλαμβάνει τα προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά διεμφυλικά άτομα, καθώς επίσης και όσα άτομα δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις διαδικασίες. Περιλαμβάνει ακόμη άτομα που δεν επιθυμούν να συμπεριλαμβάνονται καν στο όποιο δίπολο.

Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε την έννοια της ταυτότητας φύλου, είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τις έννοιες του γενετήσιου φύλου (sex) και του κοινωνικού φύλου (gender). To γενετήσιο φύλο, αναφέρεται στα σωματικά χαρακτηριστικά, στην διαφορά μεταξύ αρσενικού και θηλυκού σώματος (αυτός ο διαχωρισμός δεν αρκεί ούτε καν για να περιγράψει πλήρως την βιολογική πραγματικότητα καθώς δεν υπάρχουν μόνο δύο συνδυασμοί χρωμοσωμάτων, υπάρχουν και τα ίντερσεξ άτομα), ενώ το κοινωνικό φύλο στην κοινωνική διάσταση της διαφοράς των φύλων και στην ποικιλότητα της έκφρασής του, συμπληρωματικά με το βιολογικό φύλο.

Έτσι λοιπόν ο όρος ταυτότητα φύλου μας προσφέρει την δυνατότητα να καταλάβουμε ότι το φύλο με το οποίο καταγράφεται ένα παιδί στη γέννησή του και που βασίζεται στα φυσικά του χαρακτηριστικά ενδέχεται να μην αντιστοιχεί με την κοινωνική έκφραση του φύλου του όταν αυτό μεγαλώνει. Αναφέρεται δηλαδή στην υποκειμενική εμπειρία του φύλου, η οποία μπορεί να μην βρίσκεται σε ευθεία αντιστοιχία με το φύλο που του αποδίδεται κατά τη γέννηση και η οποία περιλαμβάνει την προσωπική αίσθηση του σώματος και του φύλου (δηλ.έκφραση φύλου) που μπορεί να εκφραστεί στο ντύσιμο, τον τρόπο ομιλίας, τους τρόπους συμπεριφοράς.

Για τα περισσότερα άτομα που νομικά ορίζονται ως άντρες ή γυναίκες (στην πραγματικότητα περί αυτού πρόκειται), αυτός ο ορισμός συμβαδίζει με την αντρική ή γυναικεία τους ταυτότητα φύλου. Αυτό δεν ισχύει για τα διεμφυλικά άτομα που μπορεί να επιθυμούν να αλλάξουν το νομικό, κοινωνικό ή φυσικό στάτους τους – ή μέρος αυτών – ώστε να συμβαδίζει με την ατομική τους εμπειρία για το κοινωνικό τους φύλο. Η αλλαγή της εμφάνισης του σώματος, είτε του ντυσίματος, ιατρικές ή χειρουργικές μέθοδοι ή άλλες είναι συχνά ενδεικτικές της προσωπικής εμπειρίας για το φύλο.

Θέματα Υγείας

Το αναφαίρετο δικαίωμα στην υγεία και στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας είναι κατοχυρωμένο βάσει των Συνθηκών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Παρ' όλ' αυτά, οι διεμφυλικοί πολίτες συναντούν πολλές δυσκολίες στην εφαρμογή αυτών των κεκτημένων στον χώρο της υγείας αλλά και της κοινωνικής ασφάλισης. Η μελέτη Transgender EuroStudy (2008) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, παρουσιάζοντας τις εμπειρίες διεμφυλικών ατόμων σχετικές με την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας της Ευρώπης, με γνώμονα τις σχέσεις ισότητας.

Α. DSM / ICD και διαδικασία επαναπροσδιορισμού

Ένα πρώτο θέμα που αφορά στις υπηρεσίες υγείας για τα διεμφυλικά άτομα είναι η ύπαρξη εθνικών και διεθνών κατηγοριοποιήσεων σύμφωνα με τις οποίες η διαφυλικότητα (τρανσεξουαλισμός – transsexualism) κατηγοριοποιείται ως ψυχική διαταραχή. Υπάρχουν δύο συστήματα κατηγοριοποίησης: το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών (DSM), το οποίο περιλαμβάνει τον όρο «Διαταραχή Ταυτότητας Φύλου» ως μια ψυχική διαταραχή και χρησιμοποιείται για να περιγράψει άτομα που νιώθουν μια έντονη δυσφορία σε σχέση με το ανατομικό φύλο, δηλαδή νιώθουν έντονη δυσαρέσκεια για το φύλο που τους αναγνωρίστηκε κατά τη γέννησή τους. Η Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση των Ασθενειών και των Σχετικών Προβλημάτων Υγείας (ICD) αναφέρει τη διαφυλικότητα ως μια ψυχική διαταραχή και διαταραχή συμπεριφοράς. Τα συστήματα συχνά αντικατοπτρίζονται στα εθνικά συστήματα κατηγοριοποίησης ιατρικών νοσημάτων στην Ευρώπη, ενώ συχνά χρησιμοποιούνται στην διάγνωση διεμφυλικών ατόμων τόσο σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, όσο και διεθνώς.

Αυτού του είδους οι κατηγοριοποιήσεις στην σύγχρονη οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεωρούνται ολοένα και πιο προβληματικές, καθώς αποτελούν εμπόδιο στην πλήρη απόλαυση των κεκτημένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ μπορούν να περιορίσουν τη δικαιοπρακτική ικανότητα (εφόσον τα διεμφυλικά άτομα θεωρούνται ψυχικά ασθενή). Αμφισβητούνται δε τόσο από φορείς της κοινωνίας των πολιτών (TGEU), όσο και από εργαζομένους στις υπηρεσίες υγείας (WPATH). Η κυρίαρχη τάση που υπάρχει στην τρανς κοινότητα στην Ε.Ε. (αυτή κυρίως εκφράζεται από την Transgender Europe, αλλά και από εθνικές οργανώσεις διεμφυλικών), είναι η αποκατηγοριοποίηση της διαφυλικότητας και η αφαίρεση της διαταραχής ταυτότητας φύλου από τους αντίστοιχους καταλόγους. Ένα πρώτο βήμα είναι η πρόταση που έχει κατατεθεί για την αντικατάσταση της έννοιας αυτής με την έννοια της «ασυμφωνίας φύλου» ως προς το DSM. Είναι αναμφίβολα ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο απέχει από την πλήρη αποκατηγοριοποίηση.

Ένα θεμελιώδες ερώτημα που πρέπει να τεθεί εδώ, έχει να κάνει με τα διεμφυλικά άτομα που νιώθουν ότι πιθανά απειλούνται από μια ενδεχόμενη αλλαγή στο DSM. Η αποπαθολογικοποίηση της διεμφυλικότητας μπορεί να έχει ως συνέπεια να περιορίσει την πρόσβαση σε υπηρεσίες που συνδέονται με τον επαναπροσδιορισμό του φύλου, καθώς τα συστήματα υγείας απαιτούν την ύπαρξη μιας τέτοιας διάγνωσης προτού δικαιολογήσουν ιατρική ή ψυχολογική θεραπεία, και βεβαίως ασφαλιστική κάλυψη. Από την άλλη μεριά αντιπαραβάλλεται η θέση ότι όταν τα διεμφυλικά άτομα διαγιγνώσκονται φέροντα ψυχική διαταραχή αυτό επιφέρει κοινωνικό στιγματισμό και αυτό είναι επιπλέον φορτίο όταν ήδη αντιμετωπίζουν πλήθος διακρίσεων, καθώς επίσης τούτο περιορίζει την δικαιοπρακτική τους ικανότητα ενώ τα κάνει αντικείμενα μελέτης για την ιατρική επιστήμη, αντί για υποκείμενα που εκφράζουν τις ιατρικές τους ανάγκες.

Έτσι λοιπόν απαιτείται εδώ να δοθεί πλήρης απάντηση η οποία θα πρέπει αφενός μεν να καλύπτει πλήρως τις ανάγκες των διεμφυλικών ατόμων και την ασφαλή πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και ιδιαίτερα στις διαδικασίες επαναπροσδιορισμού του φύλου τους (και προφανώς την ασφαλιστική κάλυψη αυτής), ενώ από την άλλη πλευρά δεν θα δρα ως μία επιπλέον συνθήκη κοινωνικού στιγματισμού και διακρίσεων καθώς και περιορισμού των δικαιωμάτων τους, δικαιοπρακτικών και άλλων.

Σε αυτό το σημείο εισέρχεται η οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δηλαδή ότι η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και ως εκ τούτου στις διαδικασίες επαναπροσδιορισμού είναι και πρέπει να είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Εδώ είναι που πρέπει να θεμελιώσουμε τα επιχειρήματά μας.

Πράγματι, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει θεμελιώσει σαν καθήκον κάθε κράτους να παρέχει στους πολίτες του τη δυνατότητα της πλήρους χειρουργικής επέμβασης επαναπροσδιορισμού του φύλου. Ανάλογα δηλαδή με τις προσωπικές επιθυμίες και ανάγκες κάθε διεμφυλικού ατόμου, κάθε πολίτης πρέπει να μπορεί να έχει πρόσβαση σε ορμονική θεραπεία, τις λοιπές διαδικασίες επαναπροσδιορισμού καθώς και της επέμβασης επαναπροσδιορισμού του φύλου(αν αυτό καλύπτει τις επιθυμίες του) ή κάποια άλλη ιατρική φροντίδα, όπως για παράδειγμα μόνιμη αποτρίχωση ή φωνητική εκπαίδευση. Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί πως για τους περισσότερους ανθρώπους που επιθυμούν σχετικές θεραπείες, αυτές είναι αναγκαίες ώστε να έχει ουσιαστικό νόημα η ζωή του ατόμου. Η θεραπεία πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του συγκεκριμένου ατόμου ούτως ώστε να έχει επιτυχία και τα επιθυμητά αποτελέσματα. Η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ξεκάθαρα απαιτεί από τα κράτη όχι μόνο να μεριμνήσουν ώστε οι πολίτες να μπορούν να υποβληθούν πλήρως στα στάδια επέμβασης επαναπροσδιορισμού φύλου τους, αλλά επίσης να μεριμνήσουν ούτως ώστε ασφαλιστικά πλάνα τους να καλύπτουν κάθε 'ιατρικά αναγκαία' θεραπεία γενικά, μέρος της οποίας να είναι και η επέμβαση αλλαγής φύλου . Αυτή η απόφαση του Δικαστηρίου έχει επιτυχώς χρησιμοποιηθεί από πολλά διεμφυλικά άτομα σε πολλές χώρες, όπως για παράδειγμα η Λιθουανία και το Βέλγιο, ώστε να επιτύχουν την κάλυψη της ιατρικής τους ασφάλειας. Αυτό το μέτρο πρέπει να εφαρμοστεί σε κάθε κράτος-μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Έτσι λοιπόν δεν πρέπει να παραβλέπουμε το νομικό οπλοστάσιο που μας δίνουν τόσο τα ψηφίσματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, όσο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς απαιτούν από τα κράτη μέλη να παρέχουν ασφαλή πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών επαναπροσδιορισμού φύλου, όσο και την πλήρη κάλυψη από τα ασφαλιστικά πλαίσια των κρατών. Αυτά είναι στις υποχρεώσεις των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, και δεν αφορούν βέβαια μόνο τον στενό πυρήνα της Ε.Ε., αλλά και κράτη του Συμβουλίου όπως η Τουρκία. Ο συνομιλητής μας απ' την Τουρκία θα μας πει φαντάζομαι τις πρακτικές που ακολουθούνται εκεί.. Έχοντας όμως αυτό το πλαίσιο, είναι απαραίτητο αν αποτυγχάνουν τα κράτη μέλη να ενσωματώνουν αυτές τις πολιτικές, εμείς ως τρανς οργανώσεις να έχουμε την πλήρη θέληση να καταφύγουμε στην δικαιοσύνη και να επικαλεστούμε το Ευρωπαϊκό κεκτημένο με την απαίτηση να εφαρμοστεί.

Δεν πρέπει να παραβλέπουμε επίσης και την διεθνή εμπειρία, όπως η πρόσφατη νομοθεσία της Αργεντινής , που όχι μόνο δίνει τη δυνατότητα σε όλα τα διεμφυλικά άτομα που το επιθυμούν να κάνουν αλλαγή των εγγράφων τους ως προς το φύλο χωρίς προϋποθέσεις, αλλά και διασφαλίζει την ασφαλή πρόσβαση των διεμφυλικών ατόμων στις διαδικασίες επαναπροσδιορισμού και την ασφαλιστική κάλυψή τους. Είναι η πλέον προοδευτική κατεύθυνση, καθώς επίσης και η πρόταση νόμου που κατατέθηκε πρόσφατα στο Γερμανικό Κοινοβούλιο από το κόμμα των Πράσινων , που είναι σε θετική κατεύθυνση.

Αυτό είναι το πλαίσιο των νομικών επιχειρημάτων για την πλήρη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και την ασφαλιστική κάλυψη, ωστόσο παραμένει το ερώτημα στο ιατρικό σκέλος, δηλαδή αν υπάρξει αφαίρεση της διαφυλικότητας από τους καταλόγους πώς θα δικαιολογείται ιατρικά. Εδώ όπως είπαμε υπάρχει η πρόταση για την αντικατάσταση της «διαταραχής ταυτότητας φύλου» με την ορολογία «ασυμφωνία φύλου» που περιγράφει αυτό που θα λέγαμε «τρανς κατάσταση». Επιπλέον θετική είναι η εμπειρία της Γαλλίας που πρόσφατα αφαίρεσε τη διαφυλικότητα από τον αντίστοιχο εθνικό κατάλογο ψυχικών διαταραχών , παρ' όλα αυτά όμως η διαδικασία επαναπροσδιορισμού καλύπτεται επιτυχώς. Επομένως, θα πρέπει να θεωρήσουμε τις ανησυχίες που υπάρχουν σε σχέση με την αποκατηγοριοποίηση αβάσιμες και να είμαστε σαφείς: και η πρόσβαση πρέπει να καλύπτεται επιτυχώς και η αποκατηγοριοποίηση στην πραγματικότητα δεν αποτελεί απολύτως κανένα κίνδυνο γι' αυτό.

Τέλος, αν και οι εμπειρίες και οι καταγραφές όσον αφορά τα μεσοφυλικά /ίντερσεξ άτομα είναι περιορισμένες, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι από τις υπάρχουσες καταγραφές, συχνά υποβάλλονται σε επεμβάσεις επαναπροσδιορισμού σε νηπιακή ακόμη ηλικία ή σε πρώιμη παιδική ηλικία απλά με μία συγκατάθεση των γονέων. Τούτο γίνεται αναγκαστικά χωρίς το παιδί να μπορεί να δώσει συγκατάθεση, και μπορεί να επιφέρει πολλά προβλήματα στη ζωή του, τόσο ψυχολογικά όσο και σωματικά.. Συνεπώς εδώ θα πρέπει να δειχθεί ιδιαίτερη προσοχή.

Β. Πρόσβαση στις Υπηρεσίες Υγείας.

Οι εμπειρίες των διεμφυλικών ατόμων με το σύστημα υγείας είναι συχνά αρνητικές, ειδικά με ανεπαρκώς πληροφορημένους εργαζομένους στο σύστημα υγείας, συχνά προκατειλημμένους και αγενείς απέναντι στους πελάτες, που για παράδειγμα αναφέρονται στον πελάτη τους χρησιμοποιώντας το μη επιθυμητό φύλο (αν και αυτό είναι το ελάχιστο, έχουν καταγραφεί πολύ πιο 'επιθετικές' συμπεριφορές).

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα (European Union Agency for Fundamental Rights - FRA) αναφέρει ότι οι ερωτηθέντες στην έρευνα EuroStudy ανέφεραν ανεπιθύμητες συμπεριφορές από τους εργαζομένους στον τομέα υγείας λόγω του ότι είναι διεμφυλικοί. Μια έρευνα ανέφερε ότι το να είναι κανείς διεμφυλικός είχε αντίκτυπο στους τρόπους που είχαν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Για το λόγο αυτό πολλά διεμφυλικά άτομα ανέφεραν ότι αποφεύγουν να πηγαίνουν σε γιατρούς όσο περισσότερο γίνεται λόγω του φόβου τους να/μήπως δεχτούν ανάρμοστη συμπεριφορά . Σύμφωνα με την αναφορά του FRA η μελέτη Engendered Penalties έδειξε ότι το 29% των ερωτηθέντων ένοιωσαν ότι η διεμφυλικότητα επηρέαζε αρνητικά το πώς αντιμετωπίζονταν από τους/ις εργαζομένους στις υπηρεσίες υγείας.

Εδώ θα πρέπει να είμαστε σαφείς και κατηγορηματικοί: αυτές οι συμπεριφορές δεν είναι και δεν μπορούν να είναι αποδεκτές από τον πολιτισμό μας και κυρίως από τον νομικό πολιτισμό μας. Κατ' αρχήν δεν συνάδουν με το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα (ΕΣΔΑ). Κατά δεύτερον, η νομοθεσία κατά των διακρίσεων (ελληνικός 3304/2005) είναι αναγκαίο να αναμορφωθεί ώστε να καλύπτει από τις διακρίσεις και την ταυτότητα φύλου (ένα θετικό βήμα για την Ελλάδα ήταν η απόφαση 7646/2010 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών που αναγνώρισε την εφαρμογή της ΕΣΔΑ στο σκέλος των διακρίσεων για την ταυτότητα φύλου ).

Η Ελληνική εμπειρία

Η Ελληνική εμπειρία αποκρυσταλλώνεται κυρίως σε δύο συμπεράσματα: αφενός ανυπαρξία νομοθεσίας που να ρυθμίζει την ασφαλή πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και την διαδικασία επαναπροσδιορισμού φύλου αλλά και της ασφαλιστικής κάλυψης, αφετέρου ένα ασαφές πλαίσιο που γίνονται οι διαγνώσεις αλλά και μία ανασφάλεια για την επάρκεια ελλήνων γιατρών που αναλαμβάνουν ιδιαίτερα θέματα επεμβάσεων (κυρίως σε θέματα μικροχειρουργικής). Όσον αφορά το τελευταίο, αυτός είναι και ο λόγος που συχνά διεμφυλικά άτομα που προχωρούν σε επέμβαση, προτιμούν να καταφύγουν σε εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού.

Όσον αφορά το θέμα της κατηγοριοποίησης που αναφέρθηκα προηγουμένως, αυτό που αναφέρεται είναι ότι ακολουθούνται οι γραμμές του DSM , ωστόσο το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών προ 3 μηνών απέστειλε επιστολή προς την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία (ΕΨΕ) να αποσαφηνίσει της θέσεις της, καθώς και τις προθέσεις της ενόψει της αναθεώρησης του DSM. Ακόμη δεν έχουμε λάβει απάντηση.

Στο θέμα της ασφαλιστικής κάλυψης των διαδικασιών επαναπροσδιορισμού, έχει καταγραφεί περίπτωση που η επέμβαση έγινε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας και καλύφθηκε , καθώς επίσης και περιπτώσεις διεμφυλικών ατόμων που καταγράφηκαν ως ερμαφρόδιτοι/ες ώστε να καλυφθούν ασφαλιστικά. Επιπλέον –απουσία νομοθεσίας- δεν είναι διόλου σαφές το ποια ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν και ποια όχι. Επί παραδείγματι το ΙΚΑ έχει καλύψει περιπτώσεις επεμβάσεων επαναπροσδιορισμού, το ασφαλιστικό ταμείο όμως των ελευθέρων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) όχι . Συνεπώς είναι απαραίτητο να υπάρξει μία συνολική αντιμετώπιση και ασφαλώς νομοθέτηση και θα συμπλήρωνα βεβαίως ότι αν η πολιτεία δεν είναι διατεθειμένη να νομοθετήσει να είμαστε έτοιμοι/ες να προχωρήσουμε με όλα τα νόμιμα μέσα, προσφεύγοντας στη δικαιοσύνη. Πρόσφατα τον Ιούνιο του 2012 έγινε ανάλογη προσφυγή στο ΕΔΔΑ από τρανς άντρα από την FYROM και δεδομένης της νομολογίας που υπάρχει τα πιθανότερο είναι ότι θα έχει θετικό αποτέλεσμα. Εμείς ως ΣΥΔ, είμαστε απολύτως πρόθυμοι/ες όταν θα έχουμε μία τέτοια καταγγελία στα χέρια μας να προχωρήσουμε δικαστικά χρησιμοποιώντας το νομικό οπλοστάσιο που περιέγραψα στην παραπάνω ενότητα.

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά όλων των προηγουμένων θα έθετα τα ακόλουθα σημεία στο πλαίσιο της ατζέντας των τρανς διεκδικήσεων στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής ασφάλισης:

• Τροποποίηση των νομοθεσιών κατά των διακρίσεων ώστε να συμπεριλαμβάνεται και η ταυτότητα φύλου. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει μέριμνα και για την παροχή υπηρεσιών στον τομέα της υγείας.
• Νομοθέτηση για την πλήρη κάλυψη απ' όλα τα ασφαλιστικά ταμεία των διαδικασιών επαναπροσδιορισμού φύλου.
• Αποκατηγοριοποίηση της διαφυλικότητας από τον διεθνή κατάλογο ICD, καθώς και από τους εθνικούς καταλόγους.
• Δημιουργία ενός ενδελεχούς ασφαλούς οδηγού (road map) από τα εθνικά συστήματα υγείας για τις διαδικασίες επαναπροσδιορισμού φύλου, αλλά και ένα «χάρτης» κατά των διακρίσεων για λόγους ταυτότητας φύλου στα εθνικά συστήματα υγείας, ώστε τα διεμφυλικά άτομα να αισθάνονται ασφαλή όταν καταφεύγουν σε υπηρεσίες υγείας.

Σας ευχαριστώ.
Μαρίνα Γαλανού

--------
Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.)
Ζαν Μωρέας 17, Κουκάκι, Αθήνα, ΤΚ 11941
http://www.transgender-association.gr
transgender.support.association@gmail.com