Queer cinema με συμπάθεια για τον διάβολο

Η αλλόκοτη οπτική του καλτ κινηματογραφιστή Κένεθ Ανγκερ θα
αποκαλυφθεί μέσα από δύο ιστορικές ταινίες του («Scorpio Rising» και «Lucifer
Rising») στο 21ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου της «Ελευθεροτυπίας», που
ξεκινά σε λίγες μέρες (9-19 Οκτωβρίου στους κινηματογράφους «Απόλλων» Cinemax
Class και «Μικρόκοσμος» Film Center).

Φετίχ, ομοερωτισμός και η κουλτούρα του δρόμου κυριαρχούν στο «Scorpio Rising» του Κένεθ Ανγκερ (σκηνή από την ταινία)

Ο Κένεθ
Ανγκερ, «πάπας» της αμερικανικής αβάν-γκαρντ και του «Queer cinema», ανήκε στην
ομάδα των πρωτοπόρων που άλλαξαν την οπτική τής ποπ κουλτούρας του 20ού αιώνα. Ο
Μάρτιν Σκορσέζε, ο Αντι Γουόρχολ, ο Τζον Γουότερς, ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, ο Ντέιβιντ
Λιντς και γενικότερα η τέχνη του βιντεοκλίπ οφείλουν πολλά στο βλέμμα του. Ο
Σκορσέζε έχει μιλήσει θερμά για το σινεμά του: «Αυτές οι εικόνες ήταν σαν
ξόρκια, τελετουργίες συγχρονισμένες με μια άγρια, αναρχική ενέργεια. Αποτύπωναν
τη στιγμή, χωρίς να προσπαθούν καν γι' αυτό... Ημουν εντυπωσιασμένος από τις
ταινίες του, όταν είδα, όμως, για πρώτη φορά το "Scorpio Rising", μαγεύτηκα. Τα
χρόνια που ακολούθησαν είχε μεγάλη επίδραση σε μένα και στις ταινίες
μου».

Ο Κένεθ Ανγκερ γεννήθηκε το 1927 στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια.
Δεν είναι μόνο ένας αναρχικός και πρωτοπόρος κινηματογραφιστής. Ολη του η ζωή
μοιάζει με μια «τεθλασμένη», μυστικιστική διαδρομή. Σε ηλικία εννέα ετών γύρισε
το πρώτο του ταινιάκι, το «Who has been Rocking My Dreamboat», με μια 16άρα
κάμερα Bell and Howell. Η οικογένειά του, αντί να ενθαρρύνει την καλλιτεχνική
του κλίση, άρχισε να τον θεωρεί ψυχικά διαταραγμένο, γεγονός που μάλλον δεν
στάθηκε εμπόδιο στη δημιουργικότητά του. Στην εφηβεία του άρχισε να γοητεύεται
από τις παγανιστικές διδαχές τού μυστικιστή και θεωρητικού του σατανισμού,
Αλιστερ Κρόουλι. Η πρώτη του δεκαπεντάλεπτη ταινία, «Fireworks», ήταν η τολμηρή
απεικόνιση ενός ονείρου με τον βιασμό ενός εφήβου από ομάδα Αμερικανών ναυτών.
Στις ταινίες του γενικότερα ανάμιξε ευφάνταστα αποκρυφιστικά στοιχεία και
σύμβολα της ποπ κουλτούρας με προκλητικές, βίαιες, έμμεσα ή άμεσα ομοερωτικές
και σουρεαλιστικές εικόνες. Η ακραία θεματολογία των ταινιών του αντιμετωπίστηκε
μάλλον εχθρικά στην Αμερική. Γι' αυτό και δεν άργησε να μετοικήσει στην Ευρώπη.
Με τη στήριξη του Ζαν Κοκτό άρχισε να ζει και να κινηματογραφεί στη
Γαλλία.

Από το σινεμά του Κένεθ Ανγκερ εμπνεύστηκαν οι Ρόλινγκ Στόουνς το «Sympathy for the devil»

Η τέχνη του γοήτευσε τους
Ρόλινγκ Στόουνς. Λέγεται ότι από την τέχνη του Ανγκερ εμπνεύστηκαν και το
τραγούδι τους «Sympathy for the Devil». Ακόμη μία θρυλική μορφή της ροκ, η
Μάριαν Φέιθφουλ, πρωταγωνίστησε στην ταινία του «Lucifer Rising», ενώ μουσική
στο ίδιο φίλμ είχε γράψει, μέσα από τη φυλακή, ο θανατοποινίτης μουσικός Μπόμπι
Μπόσολεϊγ. Αρχικά το σάουντρακ είχε ανατεθεί στον κιθαρίστα των «Led Zepellin»
Τζίμι Πέιτζ, οι περιπέτειές του όμως με την ηρωίνη διέκοψαν απότομα τη
συνεργασία τους.

Το «Lucifer Rising» (1972), που θα προβληθεί στο «21ο
Πανόραμα της "Ε"» στο πλαίσιο του αφιερώματος «Σεξ και έρωτας στον
κινηματογράφο», είναι η πιο φιλόδοξη και αρτιότερη παραγωγή του Ανγκερ.
Αναφέρεται στην ιστορία μια αίρεσης που προσπαθεί να φέρει τον διάβολο στη Γη.
Είναι γυρισμένη στην Αίγυπτο και στην Ισλανδία. Ο Ανγκερ αναμιγνύει -με μια
πρωτόγνωρη για την εποχή χρήση του μοντάζ- επιβλητικές εικόνες μνημείων, σκηνές
φυσικού μεγαλείου, αλλά και φυσικών καταστροφών.

Η ορμή του ροκ εν ρόλ, η
ομοφυλοφιλία, η νεανική κουλτούρα κυριαρχούν στο «Scorpio Rising» (1964). Σ'
αυτή τη «βλάσφημη» ταινία πρωταγωνιστεί μια συμμορία ομοφυλόφιλων
μοτοσικλετιστών της δεκαετίας του '60. Κεντρικός ήρωας είναι ο Scorpio, ένας
βίαιος επιθετικός ήρωας με δερμάτινα, που παίρνει ναρκωτικά και κάνει
βανδαλισμούς σε εκκλησίες. Σύμβολα όπως η σβάστικα εναλλάσσονται με φωτογραφίες
του Μάρλον Μπράντο και του Τζέιμς Ντιν. Ο Ανγκερ δεν διστάζει να παρομοιάσει τον
ήρωά του με τον Χριστό αλλά και τον Χίτλερ ή τον διάβολο, ανάλογα με τις πράξεις
του. Το φιλμ, ένα οργιαστικό τραγούδι λαγνείας και θανάτου χωρίς διαλόγους,
είναι πλημυρισμένο από τον ροκ ήχο της δεκαετίας του '50, με τραγούδια όπως «My
boyfriend is back», «Blue velvet», «Wipe out» κ.ά.

Να υπενθυμίσουμε ότι ο
Κένεθ Ανγκερ είναι ευρύτερα γνωστός για το βιβλίο του «Η Βαβυλώνα του Χόλιγουντ»
(εκδ. «Αιγόκερως»), με θέμα τα απόκρυφα των σταρ και τη ματαιότητα του
αμερικανικού ονείρου. *

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ -
03/10/2008